Wat is een diabetische voet?

Als medisch pedicure ben ik opgeleid om diabetische voeten te behandelen. Maar wat is een diabetische voet nu eigenlijk?

Laten we eens beginnen met de definitie:

Een diabetische voet is een verzamelnaam voor een scala van voetproblemen die kunnen ontstaan bij diabetes.

Maar dat zegt natuurlijk nog niet zoveel. Daarom leg ik op deze pagina uit wat het is, hoe het ontstaat, hoe je het herkent, voorkomt en behandelt.

Wat is diabetes?

Om te begrijpen wat een diabetische voet is, moet je natuurlijk wel weten wat diabetes is.

Volgens het Diabetes Fonds is diabetes (suikerziekte) een ziekte waarbij het lichaam het bloedsuikergehalte niet meer in evenwicht kan houden. Er zit teveel suiker in het bloed en je lichaam maakt te weinig van het hormoon insuline aan om de suiker uit je bloed te halen.

Hier wordt dit principe eenvoudig uitgelegd:

Hoe ontstaat een diabetische voet?

Als het bloedsuikergehalte te hoog is kunnen de bloedvaten en zenuwen in de voet beschadigd raken.

Een slechte doorbloeding in je voet is niet goed. Het kan leiden tot wondjes die maar moeilijk te genezen zijn. Door diabetes ben je gevoeliger voor schimmels en bacteriën en kun je last krijgen van een voetzweer (ulcus).

Beschadigde zenuwen (neuropathie of zenuwschade genoemd) kunnen leiden tot hevige chronische pijn in uw voet.

Door de zenuwbeschadiging kan ook de stand van uw voet veranderen. Hierdoor ontstaat op sommige plaatsen extra druk, wat erg pijnlijk kan zijn. In dat geval moet de voet 'drukvrij' worden gemaakt. Als medisch pedicure zorg ik er dan voor dat de druk in uw voet anders wordt verdeeld, waardoor de pijnplek tot rust kan komen

Een diabetische voet is dus feitelijk een chronische voetproblematiek bij mensen met diabetes als zenuwen beschadigd raken.

Hoe herken ik een diabetische voet?

Een aantal signalen kan hierop wijzen:

• U heeft vaak koude voeten (of juist erg warme)
• Uw voeten tintelen
• U heeft last van pijnscheuten in uw voet
• U heeft minder gevoel in uw voet
• Uw tenen verkleuren
• U heeft wondjes op uw voet die maar moeilijk genezen
• U ervaart een temperatuurverschil tussen beide voeten
• U heeft last van stijve gewrichten in uw voet
• Eeltvorming

Overigens wijzen bovenstaande signalen niet per definitie op diabetische voeten. Er kunnen ook andere oorzaken zijn. Neem bij twijfel altijd even contact op met uw huisarts of bezoek een medisch pedicure.

Het is wel belangrijk dat u de signalen serieus neemt. Ernstige voetproblemen zijn bij diabetici geen uitzondering en voorkomen is beter dan genezen. In de meest erge gevallen kan het zelfs leiden tot amputatie en dat moet natuurlijk te allen tijde worden voorkomen.

Hoe wordt het gediagnosticeerd?

Vaak is extra onderzoek nodig om een juiste diagnose te kunnen stellen, zoals:

• Bloedonderzoek om de bloedwaarden (bloedglucosewaarde, cholesterol, ontstekingswaarden, glucosewaarde) vast te stellen
• Bacteriologisch onderzoek (wondkweek) om te kijken of er bacteriën zijn die het genezen van de wond tegengaan
• Röntgenonderzoek om goed te kunnen kijken naar de stand van de voet en eventuele botontstekingen

Hoe groot is de kans dat ik het krijg?

Van de mensen met diabetes in Nederland heeft ongeveer een kwart gespecialiseerde voetzorg nodig. Een klein deel hiervan (5-10%) krijgt ook last van een voetwond.

Het vervelende is dat de voetproblemen vaak geleidelijk ontstaan. Soms help je al jarenlang verhoogde glucosewaarden in je bloed. Dit zorgt ervoor dat er al complicaties kunnen zijn voordat de diagnose kan worden gesteld.

Zeker als het gevoel in je voeten is verminderd kunnen voetklachten minder opvallen en komen deze voetklachten dus te laat in beeld.

Kun je een diabetische voet voorkomen?

Ja, het kan worden voorkomen. Daarvoor is het wel essentieel dat u als diabetespatient goed voor uzelf en uw voeten zorgt.

Verzorg uw voeten goed en ben alert op bovengenoemde signalen.

Controleer uw voeten dagelijks. Bekijk ook de onderkant. Als dat lastig is, gebruik dan een spiegel of vraag iemand in uw omgeving.

Bij twijfel is het slim om contact op te nemen met een medisch pedicure. Die kan vaststellen of er sprake is van een diabetische voet. Hij kan u tips geven om het te voorkomen of u helpen als u al problemen heeft.

Wat kan ik zelf doen?

U kunt zelf ook wat dingen doen om een diabetische voet te voorkomen:

• Knip uw nagels recht af (en niet te kort)
• Loop niet op blote voeten
• Houd uw bloedsuiker goed onder controle
• Let op uw lichaamsgewicht (vraag desnoods hulp van een diëtist)
• Stop met roken
• Draag goede (niet knellende) schoenen
• Controleer uw voeten dagelijks
• Let speciaal op wondjes, kloven, blaren, blauwe plekken en eelt
• Gebruik geen sterke zalf (bij likdoorns)
• Laat uw voeten regelmatig controleren door een medisch pedicure

Waarom mag ik niet op blote voeten lopen?

Omdat de kans dan groter is dat u uw voeten beschadigd. U kunt ergens tegenaan stoten of op een scherp voorwerp stappen.

Dat kan dan weer leiden tot een wondje aan uw voeten. Om dat te voorkomen is het beter om ook in huis goede schoenen, sloffen of pantoffels te dragen.

Houd uw voeten ook nooit tegen iets heets zoals een kachel of heet water. Als uw voeten wat minder gevoelig zijn door de zenuwbeschadiging kan het zijn dat u het niet doorheeft dat het heet is. Het gevoel in de voeten is minder. U voelt het minder goed dat ze verbranden.

Wat voor schoenen kan ik het beste dragen?

Goede schoenen zijn belangrijk voor iemand met diabetes. Maar ze zijn ook erg duur.

Daarom heeft het Diabetes Fonds samen met podotherapeuten een betaalbare schoenencollectie voor diabetici samengesteld. Kijk voor meer informatie op De Diabetesschoen.

Controleer ook altijd uw schoenen voordat u ze aantrekt. Met name dan of er geen steentjes of iets dergelijks in uw schoenen zitten die uw voet kunnen beschadigen.

Behandeling van de diabetische voet

Het liefst voorkom je natuurlijk dat je last krijgt van je voeten. Volg daarom de bovengenoemde adviezen goed op. En kom bij twijfel even langs.

Als medisch pedicure ben ik opgeleid om de screening en behandeling van diabetische voeten uit te voeren.

Ik kan vaststellen of u last heeft van een diabetische voet of een ander voetprobleem. Heeft u onverhoopt last van een diabetische voet, dan kan ik u hiermee helpen.

Spelen er nog andere problemen, dan verwijs ik u door. Bijvoorbeeld naar een fysiotherapeut, podotherapeut of gespecialiseerde arts.